سوالی که بیشتر مواقع در مورد دستگاه های تصفیه ی هوا پیش می آید این است که آیا این دستگاه هوا را می تواند تصفیه کند یا خیر. وقتی که عموم مردم این جمله را می شنوند به اشتباه فکر می کنند که هوا واقعا تصفیه می شود و آلودگی های آن از بین می رود و اکسیژن خالص تولید می کند. برای توضیح دقیق تر باید ابتدا به جزئیات ریزتری دقت نمود مثلا باید ابتدا اجزا آلودگی و هوای اطرافمان را بررسی کنیم تا بتوانیم درک صحیحی نسبت به موضوع پیدا کنیم.
آلودگی هوا تغییر در ویژگیهای طبیعی جو بر اثر مواد شیمیایی، غباری یا عامل های زیست شناختی است. جو یا اتمسفر سامانه گازیِ طبیعیِ پویا و پیچیدهایاست که زندگانی در سیاره زمین به آن وابسته است. تحلیل رفتن لایه اوزن ِ استراتوسفر به خاطر آلودگی هوا، دیر زمانی است که خطری برای تندرستی مردمان و نیز زیست بوم های زمین شناخته می شود.
دستگاه تصفیه هوا وسیلهای است که آلودگی های هوا را حذف می کند. این وسایل عموماً به عنوان دستگاهی سودمند برای افراد مبتلا به آلرژی و آسم، همچنین از بین بردن دود سیگار به بازار عرضه شده است. انواع تجاری دستگاه تصفیه هوا به صورت کوچک و مستقل یا در ابعاد بزرگتر که در دستگاه های تهویه مطبوع در صنایع پزشکی، صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار میگیرند.
موارد استفاده و مزایای دستگاه تصفیه هوا
گرد و غبار، گرده گیاهان، شوره حیوانات خانگی، هاگ قارچ ها و … می توانند به عنوان آلرژی عمل کنند. تحریک آلرژی در افراد حساس، ذرات دود و ترکیبات آلی فرار (VOCs) می تواند یک خطر برای سلامتی محسوب شود. قرار گیری در معرض ترکیبات مختلف مانند ترکیبات آلی فرار احتمال بروز علائم سندرم ساختمان را افزایش می دهد.
روش های تصفیه
تصفیه هوا به روش های گوناگونی قابل انجام است. در دستگاه های تصفیه هوای کوچک مقیاس (عموماً خانگی) استفاده از اثرات اشعه ماورای بنفش و تعدادی فیلتر هوا متداول تر است .
اشعه ماورای بنفش ضد باکتری – اشعه فرا بنفش برای استریل کردن هوا مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش هوا به وسیله فن در مجاورت لامپ UV عبور داده میشود که باعث از بین رفتن میکروارگانیسم ها همچون باکتری ها و ویروس ها می گردد.
فیلتر – علی رغم تنوع فیلترهای هوا، عملکرد آن ها مبنی بر به دام انداختن ذرات موجود در هوایی است که از آن عبور می کند. فیلتر ها حجمی متخلخل (شامل الیاف، دانه ها یا یک حجم یکپارچه) می باشند که از عبور بخشی از ذرات جلوگیری می کنند. با کاهش تخلخل فیلتر تعداد بیشتری از ذرات در آن به دام افتاده و هوای خروجی مقادیر کم تری از ذرات معلق خواهد داشت. فیلتر ها امکان حذف گاز های آلاینده را نداشته و قابلیت آن ها به جذب ذرات گرد و غبار و ذرات معلق محدود می گردد.
فیلترها خود دارای انواع مختلفی هستند.
فیلتر هپا (HEPA) ذرات هوا تا اندازه ۰٫۳ میکرون را با راندمان ۹۹٫۹۷% حذف می کنند. این فیلترها بخش زیادی از آلودگی های مربوط به ذرات معلق هوا را حذف می کنند.
دستگاه تصفیه ی هوا نمی تواند ذراتی را که آلاینده ها تولید می کنند و در حد مولکول می باشند را از بین ببرند مثلا گاز co2 که بسیار خطرناک و مضر می باشد گازی است که مثل اکسیژن خالص در ابعاد مولکول می باشد و از فیلتر های دستگاه تصفیه ی هوا به راحتی عبور می کند به همین دلیل برای جلو گیری از وجود این آلاینده می بایست منبع آن را از بین برد. برای مثل چنان چه در محیط بسته ی خانه اگر مشعلی وجود دارد که اکسیژن به آن نمی رسد و اشتعال آن همراه با تولید دی اکسید کربن است را باید فورا از محیط خارج و یا آن را ترمیم کنیم. همچنین در کلان شهر ها به دلیل وجود آلاینده های مضر فراوان نباید پنجره ها و راه های ورودی به محل سکونت را باز کنیم زیرا این گاز ها که بعضی از آن ها بسیار سمی و خطر ناک هستند وارد محیط زندگی می شوند که دستگاه تصفیه نیز قادر به پاک سازی آن ها نمی باشد.
نکته ی دیگر در مورد دستگاه های تصفیه این است که باید آن ها را بسته به نوع انتظارمان که می خواهیم استفاده کنیم خریداری کنیم زیرا برخی از تصفیه گر ها تنها دارای فیلتر های ریز گردی هستند و قادر نیستند مواد آلوده ی شیمیایی را تصفیه کنند ولی برخی از آن ها عملکردشان قوی تر است و می توانند با فعل و انفعالات شیمیایی برخی از باکتری ها و ویروس ها را نیز از بین ببرند ولی در مجموع هیچ کدام قادر نیستند مواد شیمیایی سربی و آلاینده های شیمیایی مضر را نابود کنند. پس برای خرید چنین دستگاه هایی نباید این باور را داشت که توانایی آن ها بسیار زیاد و مثلا ما را از شر آلودگی های خطرناک استان های کشور خلاص می کند.